Bijna één op de vijf tieners ziet wel eens nare of heftige filmpjes. Dat geeft zorgen bij ouders: ruim tweederde is bang dat hun kind gewelddadige beelden, gevaarlijk of pestgedrag of seksuele handelingen te zien krijgt. Zelf vinden jongeren het ook onprettig als heftige beelden onaangekondigd worden getoond. Op dit moment worden ze soms wel gewaarschuwd met banners als ‘bevat gevoelige inhoud’, maar dit vinden ze te vaag, onduidelijk wie de afzender is en ze vallen niet echt op of de melding klopt niet.
Zelf beslissen
Het onderzoek laat zien dat 64 % van de tieners (10-16 jaar) filmpjes op TikTok kijkt (voor Instagram is dit 39 %). Naar mate ze ouder worden, besteden ze meer tijd besteden op deze platformen. Ruim tweederde kijkt dagelijks meer dan een half uur naar TikTok. Ze bekijken vooral vloggers en influencers, muziek- en gamevideo’s. Jongeren die ouder zijn dan 12 bepalen zelf wat ze kijken en wat niet, ouders kijken nauwelijks mee. Waar bij jonge kinderen in de meeste gevallen wel afspraken gelden rondom hoe lang en wat er gekeken mag worden, is dat voor tieners nog maar bij een minderheid het geval.
Lastig aanpakken
Sinds 1 juli 2022 dienen uploaders van online video’s, die gevestigd zijn in Nederland, een KvK inschrijving hebben, meer dan 500.000 volgers hebben, en minimaal 24 video’s per jaar publiceren, Kijkwijzer toe te passen en te waarschuwen voor mogelijk schadelijke beelden voor kinderen. Uit het onderzoek blijkt dat de meest schokkende of heftige video’s vooral afkomstig zijn van uploaders met minder volgers of uploaders die niet in Nederland (of Europa) gevestigd zijn. Daardoor vallen ze niet onder de Nederlandse wetgeving en is het dus voor hen niet verplicht om hiervoor te waarschuwen. Tegelijkertijd krijgen kinderen en jongeren deze beelden wel te zien.
Daarnaast worden video’s op Instagram en TikTok veelal direct geplaatst. Vooraf beoordelen en pictogrammen (waarschuwingen) toekennen, zoals bij de huidige Kijkwijzer, is daardoor niet altijd mogelijk. Daarom kijkt het NICAM nu samen met uploaders op welke manier dit wel zou werken.
Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met GFK en YoungWorks en bestond uit interviews met kinderen, jongeren, uploaders en analyses van content op social media.
Lees hier het onderzoeksrapport
